آب و هواشناسی سینوپتیک

آب و هواشناسی سینوپتیک

مطالب مختلف در مورد اقلیم ایران و جهان.دانلود نرم افزارهای اقلیمی و داده های هواشناسی.عضویت در گروه اقلیم شناسان ایرانی
آب و هواشناسی سینوپتیک

آب و هواشناسی سینوپتیک

مطالب مختلف در مورد اقلیم ایران و جهان.دانلود نرم افزارهای اقلیمی و داده های هواشناسی.عضویت در گروه اقلیم شناسان ایرانی

وضعیت دما و بارش کشور1403

بر اساس اعلام پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو، بارش پاییز کمتر از نرمال و بارش زمستان در محدوده نرمال خواهد بود. میانگین دمای هوای کشور طی پاییز و زمستان ۱ تا ۲ درجه بیش از نرمال پیش‌بینی می‌شود.

به گزارش ایسنا، بر اساس جدیدترین نقشه‌های پیش‌بینی فصلی بارش و دمای هوای کشور از نیمه مهر تا نیمه آبان ۱۴۰۳ (اکتبر ۲۰۲۴) بارش کشور در غرب، شمال‌ غرب و دو سوی دامنه‌های البرز مرکزی و غربی کمتر از نرمال و برای سایر مناطق در محدوده نرمال است. بارش نرمال این ماه در بخش‌های عمده‌ای از جنوب و شرق کشور قابل توجه نیست. احتمال وقوع بارش فراتر از نرمال این دوره در بیشتر مناطق کشور به جز مناطق محدودی در کوه‌های زاگرس میانی و شمال ‌شرق کشور، کمتر از ۲۰ درصد است.

میانگین دمای هوا برای شمال ‌شرق، شرق و مناطق مرکزی کشور نرمال، برای شمال‌ غرب و غرب کشور تا دو درجه و برای سایر مناطق تا یک درجه بیش از نرمال پیش‌بینی شده است.

نیمه آبان تا نیمه آذر ۱۴۰۳ (نوامبر ۲۰۲۴): اگر چه طی این مدت میانگین بارش کشور کمتر از نرمال خواهد بود اما کاهش بارش عمدتا برای زاگرس میانی و جنوبی پیش‌بینی شده است. کاهش بارش برای نوار شمالی و بخش‌هایی از جنوب ‌شرق و مرکز کشور قابل توجه نیست. احتمال وقوع بارش بیش از نرمال طی این دوره در اغلب مناطق کشور حدود ۲۰ درصد یا کمتر از آن است. شمال ‌غرب محتمل‌ترین منطقه برای بارش نرمال است.

میانگین دما نیز برای بیشتر نقاط کشور ۱ تا ۲ درجه فراتر از نرمال برآورد می‌شود و فقط در بخش‌های محدودی از شرق و جنوب ‌شرق تا ۱ درجه فراتر از نرمال خواهد بود.

نیمه آذر تا نیمه دی ۱۴۰۳ (دسامبر ۲۰۲۴): میانگین بارش کشور در این بازه زمانی نسبت به ماه پیش از آن بهتر می‌شود و برای اکثر مناطق کشور در محدوده نرمال پیش‌بینی شده است و تنها در استان‌های غربی متمایل به کمتر از نرمال است همچنین احتمال وقوع بارش بیش از نرمال در اغلب مناطق کشور برابر با نرمال بلندمدت خواهد بود.

میانگین دمای هوای این ماه در مناطق محدودی از شرق کشور نرمال برای استان‌ها در دو سوی زاگرس ۱ تا ۲ درجه و در سایر مناطق تا یک درجه فراتر از نرمال برآورد می‌شود.

نیمه دی تا نیمه بهمن ۱۴۰۳ (ژانویه ۲۰۲۵): انتظار می‌رود بارش این ماه در زاگرس میانی و جنوبی گرایش به کمتر از نرمال داشته و سایر مناطق کشور در محدوده نرمال باشد. مقادیر پیش‌بینی شده برای کاهش بارش روی زاگرس اعداد درشتی نیستند. احتمال وقوع بارش بیش از نرمال در اغلب مناطق کشور برابر با نرمال بلندمدت خواهد بود.

دمای هوای این ماه برای نوار ساحلی خزر و بخش‌های محدودی از شرق و مرکز کشور نرمال، برای استان‌ها در دو سوی زاگرس ۱ تا ۲ درجه و برای سایر مناطق تا ۱ درجه فراتر از نرمال مورد انتظار است.

نیمه بهمن تا نیمه اسفند ۱۴۰۳ (فوریه ۲۰۲۵): میانگین بارش این ماه در محدوده نرمال با گرایش به کمتر از نرمال خواهد بود. بارش در مناطق مرکزی و جنوبی نسبت به ماه قبل بهتر می‌شود. بر این اساس، در دو سوی البرز و بخش محدودی از شمال ‌شرق متمایل به کمتر از نرمال، در استان‌های دو سوی زاگرس و جنوب‌ غرب کشور کمتر از نرمال و برای سایر مناطق نرمال برآورد می‌شود.

میانگین دمای هوا برای کل کشور از ۱ تا ۲ درجه فراتر از نرمال برآورد می‌شود ولی در استان‌های نوار شرقی و سواحل خزر قدری متعادل خواهد بود.

احتمال وقوع بارش فراتر از نرمال (فصلی): بر اساس نقشه پیش‌ بینی‌ های ماهانه برونداد مدل مرکز پیش ‌بینی‌ های میان مدت اروپا موسوم به SEAS-۵.۱، بارش انباشته کشور تا بهمن ماه در محدوده کمتر از نرمال برآورد می‌شود. بیشترین و کمترین کاهش به ترتیب در امتداد کوه‌های زاگرس و مناطق مرکزی-جنوبی کشور مورد انتظار است. در مقیاس فصلی، بارش پاییز کمتر از نرمال و بارش زمستان در محدوده نرمال خواهد بود. در خصوص دمای هوای کشور نیز انتظار است، میانگین دمای هوای کشور طی پاییز و زمستان ۱ تا ۲ درجه بیش از نرمال باشد.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور، درستی گزارش پیش‌بینی فصلی بارش و دمای هوای کشور بین ۶۵ تا ۷۰ درصد بوده و در ماه‌های گرم درستی پیش‌بینی بارش کمتر از ماه‌های سرد سال است.

پژوهشی در مورد نحوه ایجاد باد شمال (دکتر عباس مفیدی - دکتر آذر زرین)

در مقاله پیوست سعی گردیده از یک منظر متفاوت و بر اساس برخی شواهد، مبتنی بر واداشت های فیزیکی محلی و منطقه ای، نحوه ایجاد باد شمال مورد توجه قرار گیرد. همچنین به بهانه مطالعه باد شمال، تصویری از ساختار گردش جو تابستانه در ترازهای زیرین و میانی وردسپهر بر روی خاورمیانه ارائه گردد. 

                                                     دانلود مقاله 




بارش‌های موسمی تابستانه

دکتر عباس مفیدی (اقلیم شناس) عضو هیئت علمی گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد- این روز‌ها و در اوج گرمای تابستان در غرب آسیا، وقوع بارش‌های سنگین و غافل گیر کننده، متاسفانه باعث بروز خسارت‌های جانی و مالی بسیار گسترده‌ای در اقصی نقاط کشور شده است. اگرچه برای این جانب و همکاران اقلیم شناسم وقوع این نوع پدیده‌های جوی، از جمله بارش‌های موسمی، امری طبیعی محسوب و در واقع وقوع بارش‌های موسمی از ویژگی‌های اقلیم تابستانه ایران زمین برشمرده می‌شود، اما وقوع بارش‌ها به شکلی ناگهانی، گسترده و طولانی در تابستان ۱۴۰۱ جای بحث و گفتگو در خصوص بارش‌های تابستانه ایران با محوریت «مونسون» (به تعبیر مناسب‌تر بارش‌های موسمی تابستانه) را باز کرده است. اهمیت مسئله زمانی دوچندان می‌شود که به دلیل اطلاعات کم موجود نزد جامعه، حجم گسترده‌ای از اطلاعات متناقض و در مواردی غیرعلمی در شبکه‌های اجتماعی و در میان مردم منتشر شده است.

در میان اطلاعات رد و بدل شده بار‌ها به واژه هایی، چون «غول مونسون»، «مونسون هند» و مشابه آن برمی خوریم. وقوع ناگهانی و غافل گیرکننده بارش‌های موسمی با خسارت‌های گسترده از یک سو و نبود اطلاعات کافی از سازوکار و نحوه وقوع این نوع بارش‌ها در نزد جامعه، سوالات بی شماری را درذهن عامه مردم ایجاد کرده که متاسفانه پاسخ‌های مناسب و قابل قبول به اغلب این سوالات داده نشده است.


سوال اول: مونسون یا موسمی چگونه پدیده‌ای است و از چه ویژگی‌هایی برخوردار است؟

هر ساله حول و حوش اواسط ماه می‌میلادی، الگوی جریان هوا در بخش‌هایی از جنوب شرق آسیا تقریباً به شکلی ناگهانی تغییر می‌یابد. این تغییر الگوی جریان هوا به شکل پلکانی از جنوب شرق آسیا آغاز می‌شود و ظرف مدتی حدود دو ماه از جنوب شرق آسیا تا مرز‌های شرقی و شمالی پاکستان گسترش می‌یابد. این درحالی است که بخش‌های جنوبی پاکستان و جنوب شرق ایران هیچ گاه در محدوده اصلی جریان موسمی قرار نمی‌گیرند. با تغییر الگوی جریان هوا، جریانات جنوبی مرطوب با منشأ اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام، حجم عظیمی از رطوبت را به مناطق جنوبی آسیا تزریق می‌کنند. تسلط جریانات جنوبی بسیار مرطوب به همراه گرمای محسوس زیاد فلات تبت، سبب شکل‌گیری یک تیپ اقلیمی بسیار منحصربه فرد و پیچیده موسوم به «موسمی تابستانه» در محدوده جنوب، جنوب شرق و شرق آسیا می‌شود. این سامانه اقلیمی پیچیده که از این پس آن را «موسمی تابستانه آسیایی» می‌نامیم در حد فاصل ماه می‌تا پایان ماه سپتامبر (اردیبهشت تا شهریور) روی منطقه تسلط می‌یابد. بارش‌های بسیار سنگین و ممتد از مهم‌ترین مشخصه‌های موسمی تابستانه آسیایی است.

شدت بارش‌ها در برخی مناطق به گونه‌ای است که بالاترین رکورد‌های بارش سالانه، فصلی و ماهانه دنیا در جنوب آسیا به ثبت رسیده است. حجم عظیم رطوبت انتقال یافته به جنوب آسیا، این امکان را فراهم کرده که در منتهاالیه شمال شرق شبه قاره هند هرساله تنها ظرف چند ماه بارشی حدود ۱۲ متر به ثبت برسد و رکورد مطلق جهانی بارش سالانه با مقادیر ۲۵ و ۲۶ متر از آن ایستگاه‌های ماسینرام و چراپونچی هند شود. چنین الگویی از بارش سبب شده است فرهنگ و اقتصاد جنوب آسیا به شدت از اقلیم موسمی تابستانه تاثیر بپذیرد، به گونه‌ای که در مسیر و مصب رودخانه گنگ و بخش‌هایی از جنوب شرق آسیا، نوع سکونت به شکلی که در دیگر مناطق جهان مرسوم است وجود ندارد.

سوال دوم: آیا واقعا منشأ بارش‌های سنگین و سیل آسای چند روز گذشته شبه قاره هند بوده است؟
بر اساس تحقیقات گذشته، در سال‌هایی که موسمی تابستانه آسیایی قوی‌تر از نرمال است، علاوه بر این که مقدار و شدت بارش‌ها در منطقه موسمی بیشتر خواهد بود، در عین حال، امکان گسترش این سامانه به سمت مرز‌های غربی و فعال کردن منطقه دریای عرب افزایش می‌یابد. به عبارتی امکان وقوع بارش‌های تابستانه ایران در سال‌های موسمی قوی، بیشتر است. امسال به واسطه تسلط طولانی مدت پدیده لانینا در منطقه اقیانوس آرام، پس از سال ها، موسمی تابستانه آسیایی قوی‌تر از نرمال ظاهر شده است. بررسی وضعیت موسمی تابستانه در محدوده شبه قاره هند طی امسال نشان داد که در دو ماه گذشته بار‌ها سامانه‌های کم فشار موسمی هند در یک جابه جایی به سمت غرب، سبب فعال کردن سامانه‌های بارش زا در محدوده دریای عرب (شمال اقیانوس هند) شده اند. فعال شدن سامانه‌های بارش زا روی دریای عرب، عامل اصلی وقوع بارش‌های تابستانه جنوب شرق ایران در تابستان جاری و بارش‌های روز‌های گذشته در مناطق جنوبی و داخلی ایران بوده است.

سوالات سوم و چهارم: چرا بارش‌های موسمی تابستان امسال این قدر سنگین، گسترده و خسارت زا بوده اند؟
از نظر فیزیکی با توجه به این که میزان جذب رطوبت در هوا تابعی از دماست بنابراین، در دما‌های بالا و در دوره گرم سال به دلیل ظرفیت رطوبتی بالای هوا، در صورت تغذیه رطوبتی مناسب و رسیدن هوا به سطح تراکم و اشباع، ما شاهد وقوع بارش‌های سنگین و رگباری خواهیم بود. به همین علت، بارش‌های تابستانه در مناطق داخلی فلات ایران، صرف نظر از این که رطوبت بارش‌ها از کدام دریا تامین شده باشد، سنگین، رگباری و سیل آساست. در شرایط نرمال هم به دلیل نبود رطوبت کافی و همچنین استقرار نوعی از سامانه جوی موسوم به پرفشار جنب حاره، در بخش‌های داخلی ایران امکان صعود هوا و تشکیل ابر‌ها در طول فصل تابستان وجود ندارد، اما در روز‌های گذشته به واسطه فعال شدن منطقه دریای عرب یک سری تغییرات در الگوی فشار حاکم بر ایران به وقوع پیوست که بارش‌های سنگین نتیجه این تغییرات بوده است. این تغییرات شامل نفوذ سامانه کم فشار بارش زا از محدوده دریای عرب و شمال اقیانوس هند به بخش‌های جنوبی ایران، همزمان با جابه جایی مرکز پرفشار جنب حاره تراز‌های میانی جو به عرض‌های بالاتر و شکل گیری و تقویت مرکز کم فشار در تراز‌های زیرین جو در جنوب کشور بوده است. نتیجه این تغییر، شکل گیری یک جریان جنوبی گسترده روی ایران و انتقال رطوبت مناسب از دریای عرب و دریای عمان به داخل ایران بوده است. گسترش کم فشار در تراز‌های زیرین جو روی مرکز تا جنوب ایران به همراه جابه جایی شمال از سوی پرفشار جنب حاره و انتقال حجم قابل توجهی از رطوبت از دریا‌های جنوبی، شرایط مناسبی را برای وقوع بارش‌های سنگین و رگباری در ایران ایجاد کرده است.

سوال پنجم: آیا این سامانه موقت است یا درسال‌های آینده دوباره شاهد چنین بارش‌هایی خواهیم بود؟
بررسی سابقه بارش‌های تابستانه ایران طی چند دهه گذشته حاکی از آن است که بارش سنگین و گسترده مرداد ۱۴۰۱ بسیار نادر و کم سابقه بوده است به طوری که تنها در اوایل مردادماه ۶۶ سال قبل، یعنی مرداد ۱۳۳۵ (ماه ژوئیه ۱۹۵۶) شرایطی مشابه بارش‌های اخیر به ثبت رسیده است. در واقع، در شرایط معمول ما تنها شاهد وقوع بارش‌های بسیار محدود و نامنظم در منتهاالیه جنوب شرقی ایران هستیم. در منطقه بلوچستان واقع در استان سیستان و بلوچستان ما تقریباً هر ساله شاهد وقوع بارش‌های رگباری و سیل آسای تابستانی به شکلی محدود، محلی و نقطه‌ای هستیم. در شرایط نرمال، عمده رطوبت این بارش‌ها از دریای عمان و دریای عرب تامین می‌شود و بارش‌ها نیز از حدود عرض ۳۰ درجه شمالی فراتر نمی‌روند. علاوه بر منطقه بلوچستان، بخش‌هایی از استان‌های کرمان و فارس نیز در برخی از سال‌ها بارش‌های رگباری تابستانه را به شکلی محدود تجربه می‌کنند. بدون شک در سال‌های آینده امکان تکرار این نوع بارش‌ها وجود خواهد داشت. قابل ذکر است بررسی وضعیت بارش‌های ایران در پیش نگری‌های انجام شده برای دهه‌های آینده، بیانگر آن است که در تمامی سناریو‌های تغییر اقلیم (خوش بینانه، متوسط و بدبینانه) مناطق جنوبی کشور، به ویژه بخش‌های جنوب شرقی تا پایان قرن بیست و یکم روندی افزایشی در بارش‌ها را تجربه خواهند کرد. بررسی‌های اولیه حاکی از آن است که افزایش یادشده عمدتا به علت تقویت سامانه‌های موسمی بوده که در قالب بارش‌های رگباری تابستانه نمود خواهد یافت بنابراین، با در نظر گرفتن پیش نگری ها، احتمال وقوع بارش‌های گسترده و سنگین تابستانه در ایران در سال‌های آینده افزایش می‌یابد.

سوال ششم: آیا بارش‌های اخیر با مسئله گرمایش جهانی و تغییر اقلیم در ارتباط است؟
از منظر اقلیم شناسی، بارش سنگین و گسترده مردادماه ۱۴۰۱ یک بی هنجاری اقلیمی و یک فرین جوی (تمامی رخداد‌های یک پدیده اقلیمی یا یک متغیر جوی که در ترسیم منحنی توزیع نرمال در چارک بالا و چارک پایین منحنی جای می‌گیرند) محسوب می‌شود. از آن جایی که تمامی متغیر‌های جوی و پدیده‌های اقلیمی ذاتا در مقیاس‌های مکانی و زمانی تغییرپذیر هستند، بنابراین بارش سنگین مردادماه ۱۴۰۱ به رغم ناهنجاری بالا، یک رخداد طبیعی تلقی می‌شود. با وجود این، ذکر این نکته نیز لازم است که بر اساس پژوهش‌های انجام شده، تغییر اقلیم آتی کره زمین عمدتا خود را در قالب فرین‌های جوی و اقلیمی نشان می‌دهد. از این منظر، بارش‌های سنگین و گسترده مردادماه ۱۴۰۱ را می‌توان با گرمایش جهانی و تغییر اقلیم مرتبط دانست. بر این اساس، لازمه مرتبط بودن بارش‌های فرین مرداد ۱۴۰۱ با تغییر اقلیم، افزایش وقوع این نوع بارش‌ها در سال‌های آتی خواهد بود.

منبع: روزنامه خراسان

تازه‌های تغییرات اقلیمی



ثبت رکوردهای جدید گرما در بسیاری از شهرهای دنیا؛ خوزستان گرمتر می‌شود

در حالی‌ بسیاری از نقاط جهان با موج جدیدی از گرمای شدید روبرو شده‌اند که طبق نقشه‌های ناسا برخی از شهرهای ایران در ماه‌ها و حتی روزهای اخیر رکورددار گرما بوده‌اند.

هواشناسی استان خوزستان ایران نیز پیش بینی کرده است تا روز سه‌شنبه آینده دمای هوا در اغلب نقاط این استان به بیشتر از ۴۹ درجه می‌رسد. برخی از پایگاه های معتبر پیش بینی هوا می گویند در بعضی از شهرهای این استان دمای هوا دوباره از۵۰ درجه سانتیگراد عبور خواهد کرد.

محمد سبزه‌زاری، مدیرکل هواشناسی خوزستان روز گذشته هشدار داد که توده هوای گرم با رطوبت همراه خواهد بود و به تناوب شاهد افزایش رطوبت و دمای شرجی در مناطق جنوبی و مرکزی استان خواهیم بود.

این مقام مسئول امیدیه را با دمای ۵۰.۳ درجه سانتی‌گراد گرمترین نقطه استان در روز گذشته معرفی کرد. با این حال ناسا با انتشار نقشه‌ای از کره زمین در ۱۳ ژوئیه (۲۲ تیر) و مشخص کردن شهر اهواز با دمای ۴۶.۵ درجه سانتی‌گراد آن را یکی از گرمترین شهرهای جهان در آن روز معرفی کرد.

طبق گزارش ناسا، دما در ماه ژوئیه در ایران پس از آنکه در ماه پیش از آن تا ۵۲ درجه بالا رفت همچنان بالا مانده است.

از سوی دیگر دمای هوا در اوایل هفته گذشته در بخش‌هایی از عراق، ایران و کویت افزایش یافته است. از دوشنبه گذشته بخش‌هایی از عراق، ایران و کویت دمای بیش از ۵۰ درجه را تجربه کردند. شهر آبان ایران روز دوشنبه گذشته دمای ۵۲.۲ درجه را ثبت کرد.

این شهر جنوبی ایران در آخرین ماه بهار نیز چنین دمایی را به خود دیده بود که رکورد ۷۰ ساله دمای خرداد ماه در این شهر شکسته شد.

ناسا در گزارش اخیر خود گفته است که در ماه‌های ژوئن و ژوئیه ۲۰۲۲، موج گرما اروپا، شمال آفریقا، خاورمیانه و آسیا را در نوردید و دمای هوا در برخی نقاط به بیش از ۴۰ درجه سانتی‌گراد رسید و بسیاری از رکوردهای قبلی ثبت شده را شکست.

استیون پاوسون یکی از مدیران ناسا رکوردشکنی‌های گرما و گرمای شدید را به دلیل انتشار گازهای گلخانه‌ای از سوی انسان برشمرد و گفت: «فعالیت انسان باعث تغییرات آب و هوایی می‌شود که بر شرایط زندگی اثر می‌گذارد.»




۷۰درصد گرد و غبارهای گسترده کشور منشا خارجی دارد

یک استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران با بیان اینکه تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های انسانی عامل اصلی خیزش گرد و خاک هستند، اظهار کرد: کمبود منابع آبی و سدسازی برای مهار و نگهداری آب‌های زیرزمینی موجب خشکسالی، کمبود آب و خیزش گرد و خاک می‌شود.

حسن احمدی درگفت و گو با ایسنا درباره اثرات مخرب گرد و غبار اظهار کرد: یکی از عمده‌ترین مشکلاتی که امروزه بر سلامت انسان و اکوسیستم آسیب وارد می‌کند، گرد و غبار است که این مشکل نه تنها در ایران بلکه در سطح دنیا مطرح است و دانشمندان بسیاری در این زمینه در حال فعالیت و مطالعه هستند.


تفاوت ریزگردها و گرد و خاک را بشناسیم

وی با بیان اینکه آلاینده‌ها به چند دسته تقسیم می شوند، گفت: یک دسته آلاینده‌های مرتعی هستند که تاثیرات زیادی بر حوزه سلامت محیط زیست دارند و دسته دوم آلاینده‌های جهانی هستند که موجب گرمایش زمین و تخریب لایه ازن می‌شوند. این آلاینده‌ها شامل ذرات معلق، اکسیدهای کربن، اکسیدهای نیتروژن و اکسیدهای فوتوشیمیایی، اکسیدهای گوگرد، ترکیبات فرار، سرب و سایر ترکیبات سمی هستند که به‌ وسیله صنایع مختلف ایجاد و در هوا معلق می‌شوند و اثرات مخرب نامحدودی دارند.

این استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران ضمن اشاره به این‌که در کشور ما بین گرد و غبار، گرد و خاک و ریزگردها تفاوتی قائل نمی‌شوند، تصریح کرد: گرد و غبار ذرات کوچک تر از ۲.۵ میکرون است که بر اثر فرسایش باد ایجاد می‌شود، در صورتی که ریزگرد در مناطق مرطوب و در نتیجه بخار آب و یا رطوبت بسیار ایجاد می‌شود. ما باید این تفاوت را بشناسیم و از عنوان ریزگرد برای گرد و خاک استفاده نکنیم.

وی ادامه داد: گرد و غباری که روز ۱۹ فروردین۱۴۰۱ در تهران دیده شد، هم منشا داخلی داشت و هم منشا خارجی که منشا داخلی آن نتیجه تخریب پوشش گیاهی در مناطق خشک بود. بیش از ۶۰ درصد کشورما دارای اقلیم خشک و فرا خشک است بنابراین در ایران بارش‌ها کم و خشکسالی زیاد است و باد، خاک را از روی زمین بلند و جا به جا می‌کند.

۳۵میلیون هکتار از پوشش گیاهی کشور درگیر فرسایش بادی است

به گفته احمدی، سطح پوشش گیاهی در ایران حدود۴۰ میلیون هکتار است که حدود ۲۵ تا ۳۰ میلیون هکتار آن درگیر فرسایش بادی است که نتیجه گرد و غبار در محدوده داخلی است.این محدوده داخلی شامل بخش جنوب غرب، جنوب و محدوده مرکزی ایران می‌شود اما به دلیل خشکسالی‌ها ، کاهش بارندگی و افزایش استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی بیشتر استان‌های کشور در حالت خشک و نیمه‌خشک قرار گرفته‌اند و این معضل گرد و غبار  را ایجاد کرده است.

این عضو پیوسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه منشا دیگر شکل‌گیری گرد و خاک‌ها خارجی است، اظهار کرد: گرمایش جهانی در این روزها نکته بسیار قابل توجهی است و گرمایش زمین در حقیقت افزایش دمای میانگین در زمین است که طبق تحقیقات دانشمندان در سال‌های اخیرمیانگین دمای زمین بین ۱۸ صدم تا ۷۴ صدم درجه سانتیگراد افزایش پیدا کرده است.

وی با اشاره به «هیأت بین دولتی تغییر اقلیم» یا « IPCC » که یک ارگان بین‌دولتی علمی است و در مورد مخاطرات تغییرات آب‌وهوایی بر اثر فعالیت‌های انسانی در سراسر جهان فعالیت می‌کند،ادامه داد: این ارگان یک مرجع معتبر است که درمورد تاثیرات گرمایش زمین مطالعه می کند. نتیجه مطالعات نشان‌دهنده این است که مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر گرمایش زمین که از اواسط قرن بیستم در کره زمین مشاهده شده، گازهای گلخانه‌ای که انسان تولید می‌کند و از بین رفتن لایه ازن است.

به گفته احمدی بر اساس تحقیقات و رصدهایی که از سال ۱۳۸۰ انجام شده است، این گرد و خاک در مناطق جنوب و جنوب غرب کشور با توجه به تغییرات آب و هوایی، کاهش بارندگی، خشکسالی و کمبود پوشش گیاهی در این مناطق ازسال ۱۳۶۳ آغاز سپس متوقف شد و دوباره سال ۱۳۸۶ این پدیده در ایران مشاهده شد و در سال‌های ۸۷ و ۸۸ به اوج خود رسید و در سال ۱۳۸۸ به طور گسترده‌ای کشور از جمله اغلب استان‌های مرکزی ،جنوب،غرب،شیراز،اصفهان،تهران را فرا گرفت وحتی از البرز عبور کرد و به استان های گیلان و مازندران رسید.

۷۰درصد گرد و خاک فروردین ماه منشا خارجی و ۳۰ درصد آن منشا داخلی داشت

وی افزود:در فروردین ۱۴۰۱ گرد و خاک به تهران و حتی استان‌های شمالی رسید و با توجه به اینکه گرد و خاک‌های دارای منشا خارجی فقط محدوده استان‌های غرب، جنوب غرب و جنوبی را فرا می‌گیرد، محدوده‌ای که ایران درگیر گرد و غبار شد، نشان دهنده این است که ۳۰ درصد این گرد و غبار منشا داخلی و ۷۰ درصد آن منشا خارجی داشت.

این استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه بخش اصلی این گرد و غبارها از خارج وارد ایران می‌شود، اظهار کرد: محدوده گرد و غبارهای خارجی مربوط به سه منبع اصلی است که اولین منبع، بین‌النهرین است و شامل ۱۳ منطقه وعراق، جنوب غرب ایران، سوریه و شمال شبه جزیره عربستان می‌شود. منبع دوم منطقه غرب آسیا است که شامل ۱۰ منطقه در قسمت‌های مرکزی ایران می‌شود و منبع سوم دریای سرخ است که ۱۳ منطقه در مصر، شمال شرق سودان و شمال غرب شبه جزیره عربستان را در بر می‌گیرد.

احمدی اضافه کرد: منشا گرد و غبار فروردین ماه دریای سرخ بود یعنی این غبار از مصر، شمال شرق سودان، یمن و شمال غرب شبه جزیره عربستان بر می‌خیزد. در عربستان صحرای ربع‌الخالی به وسعت ۶۰میلیون هکتار قرار دارد که بیابانی خشک و بدون پوشش گیاهی است و به عنوان یک منشأ گرد و غبار محسوب می‌شود.

وی افزود: هنگامی که گرد و غبار وارد کشور می‌شود، ذرات ریز آن تا مدت‌ها در آسمان باقی می‌ماند سپس وارد تهران می‌شود و از البرز نیز عبور می‌کند و به استان‌های شمالی نیز می‌رسد.علت این گستردگی و عظمت گرد وخاک منشا خارجی است اما در برخی مواقع در تهران نیز آلودگی هوا مشاهده می‌شود که این آلودگی هوا با گرد و غبارمخلوط می‌شود و هم گرد وغبار با منشا خارجی و هم آلودگی هوا این معضل شدید را در تهران به وجود آورد.

فعالیت‌های انسانی و ساخت سد روی دجله وفرات از عوامل مهم خیزش گرد وخاک

این عضو پیوسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران درباره راهکارهای کنترل گرد و خاک اظهار کرد: عوامل ایجاد گرد و غبار باید شناخته شوند که این عوامل به تغییرات اقلیمی و هواشناسی مربوط است و باید مورد بررسی قرار گیرد. مورد بعدی عوامل انسانی است که موجب نابودی اکوسیستم می‌شود  که تغییرات اقلیمی جرو مهم‌ترین عوامل گرد و غبار در منطقه از جمله ایران است.

وی از جمله عوامل انسانی به کمبود منابع آبی و سدسازی برای مهار و نگهداری آب‌های زیرزمینی اشاره کرد و گفت: به دلیل اینکه حدود۳۰ سد روی رودخانه دجله و فرات ساخته شده کشور عراق دچار کم آبی شده و طبق آمارهای اعلام شده حجم آب ورودی دجله و فرات در مرز ترکیه و عراق حدودا ۹۳.۲۰ مترمکعب در سال است که اگر سد ایلیسوی در ترکیه را افتتاح کنند، حجم آب ورودی به ۹ میلیارد در مترمکعب می‌رسد و یعنی ۴۷ درصد حجم آب ورودی به عراق کاهش پیدا می‌کند.

به گفته احمدی طبق پیش‌بینی و بر اساس مطالعات سازمان بین الملل در زمینه آب اگر تا سال ۲۰۴۰ با همین روند کشورهایی همچون ترکیه و سوریه روی دجله و فرات سد احداث کنند، تمام آب دجله و فرات را نگهداری و مصرف می‌کنند و آب به عراق نمی‌رسد بنابراین خشکسالی گسترده‌ای این کشور را فرا می‌گیرد بنابراین ۶۹۶ هزارهکتار اراضی کشاورزی فرات ازچرخه تولید خارج می‌شود.

اعتبارات مناسب برای کنترل گرد و خاک تخصیص یابد

وی افزود: کانون‌های بحران شناخته شده‌اند ولی نکته مشهود ضعف در انجام کارها به دلیل کمبود بودجه است بنابراین باید اعتبارات مناسبی تخصیص یابد تا بتوانند با با احیای پوشش گیاهی و نهال‌کاری و روش‌های متداول برای کنترل فرسایش بادی مشخصا کارکنند. تاکنون هم سازمان منابع طبیعی در این زمینه موفق هم بوده است ولی برای مناطق برون مرزی باید یک خرد جمعی میان کشورهایی که درگیر گرد و خاک هستند، شکل بگیرد.

احمدی در پایان تصریح کرد:ایران به خوبی می‌تواند در زمینه کنترل گرد و خاک کمک کند چراکه بیش از ۵۰ سال در این کار تجربه دارد و می‌تواند کلاس‌های آموزشی برگزار کند و مرکزی را برای آموزش و فعالیت کارشناسان کشورهای دیگر ایجاد کند اما باید اعتبارات مناسبی به این حوزه تخصیص داده شود.

درباره تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی چه می‌دانید؟


درباره تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی چه می‌دانید؟

طوفان، سیل، خشکسالی‌ و آتش‌سوزی‌های شدید در جنگل‌ها همه حاکی از تغییراتی غیر معمول با سرعتی بالا در جو زمین است. تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی امروزه به یکی از مهمترین چالش‌های زیست محیطی تبدیل شده که تمام کشورهای جهان از جمله ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهد و مقابله با این تغییرات نیازمند اقدامات جهانی است. 

ادامه مطلب ...

بررسی بارش های شدید و حدی خرم آباد

بارش های شدید و حدی شهر خرم آباد، همراه با مسیریابی سیکلونی سیستم های بارش زا و سیستم های غیر بارشی این شهر

مقاله دانشگاه فردوسی مشهد


محمد میر

مسائل کلیدی حل نشده در مذاکرات آب و هوایی سازمان ملل

در حالی مذاکرات آب و هوایی سازمان ملل به نیمه خود نزدیک شده که مسائل کلیدی حل نشده اما هنوز امیدی وجود دارد.

به گزارش ایسنا، همانطور که مذاکرات آب و هوایی سازمان ملل در مصر به نیمه خود نزدیک شده، مذاکره کنندگان در تلاش هستند تا توافقاتی در مورد طیف وسیعی از موضوعات بدست آید.

نشست دو هفته‌ای در شرم الشیخ مصر با درخواست جدی رهبران جهان برای تشدید تلاش‌ها به منظور مهار انتشار گازهای گلخانه‌ای و کمک به کشورهای فقیر برای مقابله با گرمایش جهانی آغاز شد.

کارشناسان تاکید دارند میزان گازهای گلخانه ای که به اتمسفر ارسال می‌شود باید تا سال ۲۰۳۰ به نصف کاهش پیدا کند تا اهداف توافق آب و هوایی پاریس محقق شود.

در توافق پاریس در سال ۲۰۱۵ محدود کردن افزایش دما تا ۱.۵ درجه سانتیگراد تا پایان قرن هدفگذاری شد اما تصمیم گیری در مورد چگونگی انجام این کار به کشورها واگذار شد.

پیامدهای نامطلوب ناشی از تغییرات آب و هوایی که پیش از این نیز در سراسر جهان به ویژه توسط فقیرترین اقشار جهان احساس شده، تلاش‌های فعالان و کشورهای در حال توسعه را در پی داشته تا کشورهای ثروتمند و تولید کننده آلاینده‌ها، خسارت‌های به جا مانده را جبران کنند. با این اقدام به کشورهای در حال توسعه کمک می‌شود تا سمت انرژی پاک و سازگاری با گرمایش جهانی حرکت کنند. همچنین درخواست‌هایی برای پرداخت غرامت‌ ناشی از خسارت‌های آب و هوایی وجود دارد.

مسائل اصلی در COP۲۷ چیست؟

به گزارش یورونیوز، در ادامه به برخی موضوعات اصلی نشست COP۲۷ و نحوه انعکاس آنها در توافق نهایی اشاره شده است:

خنک نگه داشتن دما

میزبانان مذاکرات سال گذشته در گلاسکو بر این باورند که توانسته‌اند هدف محدود کردن گرمایش جهانی را از طریق گنجاندن آن در سند نهایی زنده نگه دارند. هرچند، فعالان زیست محیطی ناامید شده‌اند که این موضوع به صراحت مطرح شود چرا که برخی از کشورهای صادرکننده نفت و گاز از پرداختن به آن عقب نشینی کرده‌اند.

کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای

مذاکره کنندگان در تلاش هستند تا برنامه‌های کاهنده انتشار گازهای گلخانه‌ای را در کنار هم قرار دهد که شامل اقدامات مختلفی است که کشورها برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای متعهد شده اند.

اجتناب از سوخت‌های فسیلی

نشست سال گذشته تقریبا به دلیل درخواست برای بیان صریح حذف تدریجی زغال سنگ در توافق نهایی شکست خورد.

مسائل مالی

کشورهای ثروتمند در تعهد خود مبنی بر بسیج سالانه ۱۰۰ میلیارد دلاری تا سال ۲۰۲۰ به منظور تامین نیازهای مالی کشورهای فقیر در حوزه تغییرات اقلیمی کوتاهی کرده‌اند. این امر موجب بی اعتمادی شده که مذاکره کنندگان امیدوارند با وعده‌های جدید پایان گیرد.

انتهای پیام